قاب میناکاری شده

هنر مینا کاری مشهور به هنر آتش و خاک، با رنگ‌های پخته که سابقه‌ی آن به ۱۵۰۰ سال پیش از میلاد می‌رسد و ظهور آن روی فلز در طول سده‌ی ششم تا چهارم پیش از میلاد و پس از سال ۵۰۰ پیش از میلاد مشاهده می‌شود.

انواع محصولات میناکاری شده نمونه ای از هنر زیبای میناکاری در ایران و اصفهان است که فروش فوق العاده ای دارند. فروشگاه اینترنتی اصیل هنر با چندین سال سابقه درخشان در تولید و فروش محصولات مینا، در حال حاضر حرف نخست را در صنایع دستی اصفهان می زند.

قاب میناکاری شده یکی از محصولات نفیس میناکاری است که شامل سه بشقاب مینا با طرح اسلیمی ختایی می باشد.

شیوه ساخت قاب میناکاری شده

1. برای تولید ظروف مسی مینا و بویژه قاب میناکاری شده تهیه زیرساخت ضروری است. زيرساخت مينا از فلزات خالص يا آلياژ فلزات با ترکيب درصد دقيق می­ باشد. حداقل ضخامت فلز در تهيه‌ی زيرساخت، ۸/۰ ميلی‌متر است، زيرا سبب ازدياد مقاومت زيرساخت در مقابل انواع فشارهای کششی و خمشی شده و در نتيجه از ترک خوردن و پوسته شدن لعاب و تغيير شکل در اثر حرارت جلوگيری می‌شود. فلزات و آلياژهايی که در ساخت مينا بيشتر استفاده می‌شوند، عبارت اند از: مس، طلا، نقره، برنج و برنز.

2. سطح زیرساخت باید پاکیزه از هر نوع آلودگی باشد سپس آن را لعاب می زنند. لعاب، قشر نازک شیشه مانندی است ک بر سطوح اجسام تهیه شده پوشش داده می شود. ماده تشکیل دهنده ی لعاب، پودر بسیار نرمی است که از ترکیبات سیلیس و سیلیکات ها می باشد.

3. پس از خشک شدن کامل لعاب و پاکیزه کردنِ آن، مرحله‌ی پخت آغاز می‌شود. برای پخت لعاب، حرارت کوره باید در حدود ۹۰۰ درجه‌ی سانتی‌گراد باشد. پخت لعاب ۲ تا ۳ دقیقه بیشتر نباید به طول انجامد. اگر بیشتر از این زمان در این دما بماند لعاب می‌سوزد و سطح کار سفید و البته صاف و براق باقی نمی‌ماند. بعد از آن که ظرف لعاب کاری شده سرد شد، رنگ لعابِ آن باید براق، شیشه‌ای و کاملا سفید باشد.

4. در ساخت تابلو مینا، از رنگ‌های مورد استفاده برای نقاشی روی زمينه‌ی مینا استفاده می شود. مخلوط محلول صمغ عربی و گلیسیرین عمل حلال رنگ را انجام می‌دهد. رنگ‌ها از ترکیب مواد شیمیایی متفاوتی به دست می‌آیند به این ترتیب که رنگ زرد از ترکیب براده آهن، اکسید کرمیم، اکسید قلع و سرب، رنگ قرمز با اضافه کردن براکس به کربنات سدیم و ترکیبات طلا، رنگ سیاه از اکسید آهن، سرب، اکسید کبالت، و دی اکسید منگنز، رنگ سبز از ترکیب براده مس، سنگ چخماق، شیشه و کرمات سرب، رنگ قهوه ای از اکسید آهن، اکسید کرم و اکسید روی و رنگ آبی، از ترکیب کبالت، اکسید روی و چخماق بدست می­آید. پر رنگ و کم رنگ بودنِ طرح، بستگی مستقیم به درجه و زمان حرارت دادن دارد.

5. هنرمند ميناکار، استاد حداد، در این مرحله طرح اسلیمی ختایی را روی بشقاب سری سه تایی پياده می‌کند. بدیهی است که هر چه نقوش بکار برده شده پیچیده‌تر باشد، نتیجه کار ارزش مادی بیشتری پیدا می‌کند زیرا استاد کار وقت بیشتری برای آن صرف کرده است.

6. مرحله‌ی نقاشی: می‌توان ابتدا خطوط اصلی طرح را بر روی تابلو میناکاری شده قلم‌گيری و سپس قسمت‌های مختلف را رنگ‌آميزی کرد. همچنين، می‌توان ابتدا طرح را رنگ‌آميزی و سپس دور آن را قلم‌گيری کرد.

7. مرحله‌ی پخت نقاشی: پس از آنکه نقاشی روی لعاب پايان يافت، بايد مجدداً قطعه را در کوره حرارت داد. اين بار حرارت کوره باید بين ۶۰۰ تا ۷۵۰ درجه سانتی‌گراد باشد.

8. در آخرید مرحله، روی آن را با لعاب شفاف با ضخامت کم می‌پوشانند و مجدداً می‌پزند.

شیوه مراقبت قاب میناکاری شده

با شرکت در دوره های آموزش میناکاری در کارگاه های اصیل هنر می توان جزییات مراحل کار را فراگرفت. و اما در نگهداری از قاب های مینا نکات بسیار مهمی را می بایست رعایت نمود:

شستن ظروف میناکاری با آب گرم و اسفنج توصیه می شود، ولی از کشیدن اشیاء نوک تیز و برنده و ضربه زدن به آن باید جلوگیری کرد؛ زیرا ضربه زدن ایجاد پریدگی می‌کند. قاب میناکاری شده را در محلی نصب کنید که حرارت زیاد و نامتناسب وجود نداشته باشد.