ساخت ظروف خام میناکاری اصفهان

در کارگاه های اصیل هنر، در مرحله ی نخست، ورق مس به اندازه ی ظرف موردنظر برش خورده و گودی اولیه به ظرف داده می شود. در مرحله بعد لبه های ظرف را با لوازم مورد نیاز همچون انواع دست افزار یا قالب به شکل دالبر و یا ساده، شکل داده و حرارت می دهند به طوری که به مرحله ی سرخ شدن برسد. این حرارت زیاد انعطاف پذیری مس را تا چندین برابر افزایش می دهد. یکی از نکات مهم در ظروف مسی میناکاری شده آن است که در زیرساخت ظروف از هنر قلم زنی استفاده می شود. بدین ترتیب که استاد قلم زن، ظرف مس مورد نظر را در قیر قرار می دهد. قیر قلم زنی با گچ یا خاکستر به درجه خاصی از نرمی و استحکام می رسد تا بتوان ظرف را در آن قرارداد و نقوش برجسته ایجاد نمود. در واقع قیر محل ضربه خوردن مس را انعطاف پذیر تر می کند. طرح های زیر ساخت در مرحله برجسته کاری دو منشا دارند: از سلیقه ی قلم زن است و یا سفارش دهنده ی محصول این طرح ها را سفارش می دهد. پس از قلم زنی، جهتِ پاک شدنِ قیرها، مجددا سطح ظرف را حرارت داده و در داخل نفت قرار می دهند. تمیز شدن زیرساخت امر بسیار مهمی است که در کیفیت کار تاثیر گذار می باشد و در این صورت لعاب یا رنگ بهتر بر روی ظرف خام قرار می گیرد. ‌‌در مرحله بعد پایه ظرف به آن لحیم می شود و برای یک دست شدن به ظرف حرارت می دهند. برای تمیز کاری نهایی، مس را در داخل اسید قرار می دهند تا تمام جرم های اضافی روی مس پاک شود که این مرحله را زباب کردن می نامند.بعد از استخراج از اسید، ظرف را با آب می شویند و با فشار هوای فشرده نیز، هرگونه گرد و آلودگی را از روی آن پاک می کنند. مرحله نهایی آماده سازی ظرف، هوار کردن نام دارد. هوار کردن به معنای بررسی نهایی کیفیت برجستگی ها و فرورفتگی های ظرف است و در صورت لزوم، اصلاحات مورد نیاز با ضرب های سنگین و سبک چکش اصلاح می شود.

ظرف خام برای لعاب کاری آماده می شود لعاب غیرمحلول است و نمی توان آن را به تنهایی مورد استفاده قرار داد. برای آنکه ذرات لعاب در آب معلق شوند و چسبندگی بیشتری داشته باشند از غلظت دهنده های طبیعی مانند به‌دانه بهره می گیرند. برای انجام کار ابتدا به‌دانه را می جوشانند و لعابش را به دست می آورند. سپس این غلظت دهنده را با نسبت ۱ به ۱۰ با پودر لعاب ترکیب می کنند.

لعاب‌کاری

این مرحله به دو صورت انجام می شود:

- روش اسپری

زیرساخت را در اتاق کوچکی به نام اتاقک اسپری قرار می دهند و لعاب را با پیستوله بر روی آن می پاشند. 

- روش دستی یا غرقاب

با ریختن لعاب روی زیرساخت، سطح آن را می پوشانند. 

پختِ لعاب

پیش از پختنِ لعاب، می بایست لعاب بر روی ظرف خام خشک و از تمام آلودگی ها پاک شده باشد. پس از اطمینان از خشک شدنِ آن، کوره را تا 900 درجه گرم می کنند. پخت لعاب ۲ تا ۳ دقیقه به طول می انجامد. پس از تشخیص استادکار مبنی بر سرخی مناسب قطعه و لعاب، ظرف خام میناکاری را از کوره خارج می کنند تا کم کم سرد شود. در این هنگام لعاب به رنگ زرد نخودی دیده می شود؛ اما با سرد شدن، رنگ آن به سفیدی می گراید.